Burada sorduğunu şöyle anladım. tanrı diye bir şey varsa ve insanları yaratmışsa insanları yaratmadan önce bu tanrı değildi.

ben yoktan var etmeyi anlayamıyorum onu sordum. yaratmak yoktan var etmektir diyorsun. hem tanrı var hem yoktan var ediyor çelişki değil mi

Galiba tanrı nasıl hep vardı diye soruyorsun, tanrı bizim evrenimizdeki gibi zaman ve mekanın içinde değildir bu yüzden tanrıyı herhangi bir varlık gibi dülünmemek gerekir tanrının başı ve sonu yoktur çünkü baş ve son zaman kalıbının terimleridir

tanrı nasıl hep vardı demiyorum. yoktan var eden bir varlığı anlamıyorum çelişkili duruyor. hiçbir şey yoktan var edemez diyorum.

Bir yerde zaman ve mekan oluşmuş ise bu yer sonradan olmadır, zaman ilerliyorsa bunun bir başlangıcı vardır, zaman ve mekandan bağımsız olan bir varlık zaman ve mekan oluşturabilir ki oluşturmuş da. Ben insanlara da allaha da varlık dediğim için oradan kafan karışmıştır biri somut alemde diğeri soyut alemde ve bizim zaman ve mekan algımızdan uzak. Ama her be olursa olsun bu evren sonradan yaratılma olması gerekmez mi eninde sonunda bir başlangıcı olmalı

ama evreni var eden şey tanrı yani ezeli bir varlık zaman da mekan da evren de ezeli bir şeyden sudur ediyor. yoktan var edilmiyor. yoktan var eden birisi yok. evrenin sebebi tanrıysa evren yoktan var edildi denilemez. o zaman tanrı yok olur.

Tanrının zihninde zaman mekan ideaları vardı ve bunları fenomenler haline dönüştürdü desem yaratma kelimesinin alternatifi olur mu?

islamdaki allahtan farklı bir tanrı ortaya çıkar kafir olursun

Merak etme kafir olmam, çünkü olay böyle felsefi terimler kullanmam bir şeyi değiştirmez bilgi allahta mevcuttur ve allah bu ilmiyle evreni var etmiştir, bu da felsefi terimsiz hali.