+2
-4
farklı adlarla karşımıza çıkan “Fiili sözleşme ilişkileri” olarak bilinen kavram “Sosyal tipli davranış” olarak da kulanılabilmektedir .Türk Hukukunda “Eylemsel sözleşme ilişkileri” olarak da karşılaşılabilmektedir.
ilk kez Alman hukukçu Haupt tarafından 1941 yılında ortaya atılan bu hukuk kuramı menfi ve de müspet yönlerden gerek Alman gerekse Türk hukukçuları tarafından değişik yorumların ortaya çıkmasına sebebiyet vermiştir.
ilk önce 1984 yılında Yargıtay 3. Hukuk Dairesi Tetkik Hakimi Sayın Nihat Yavuz’un kaleme aldığı ve kuramın yaratıcısı Haupt’un düşüncesini inceleyen makalesinden ilgili bölümleri incelemekte fayda vardır ki bu şekilde Haupt’un ne gibi bir ihtiyaca yönelik olarak bu kuramı meydana getirmeyi amaçladığını anlaya biliriz.
Nihat Yavuz’a göre Haupt üç çeşit fiili sözleşme ilişkisi açıklamaktadır:
Birinci grup, sosyal temastan doğan fiili sözleşme ilişkileridir. Bu gruptan doğan borç ilişkilerinden, sözleşmenin kuruluş aşamasında gerçekleşen müzakerelerde taraflardan birinin kusurlu olduğu haller anlatılmaktadır. Bu gruba dahil edilen Culpa in Contrahendo, meydana gelen zararların, zararı meydana getiren tarafın karşılaması yükümlülüğünü ortaya çıkarır
ikinci grup ise, “fiili şirket sözleşmesi ve “fiili iş ilişkileri”nin bulunduğu geçersiz sözleşmeler grubudur. Bunlar geçerli bir sözleşmenin olmamasına rağmen o sözleşmenin edimleri ne ise onların yerine getirilerek geçerli bir sözleşme kurmak isteklerinin kabulü ile sözleşmelerin sanki geçerliymiş gibi hüküm doğurmaya devam etmesi halleridir. Örnek olarak; “kiralananın kiracıya teslimi” gibi
Üçüncü grup ise, bizim derslerimizde “iltihaki sözleşme” olarak öğrendiğimiz, elektrik, su, havagazı gibi ihtiyaçların bunların sağlayan şirketlerle yapılan anlaşmalar doğrultusunda faydalanılması durumudur. Bu sözleşmelerde hizmetten faydalanacak olan birey sözleşmenin şartlarını ancak doğrudan kabul etmek şartıyla sözleşmeye taraf olabilmektedir. sunulan hizmetlere karşı fiili davranışlarla irade açıklamasının hüküm ve kuvvetinin tanınması gerektiğini açıklanmaktadır.
