+1
-1
f-16 savaşan şahin lockheed martin üretimi çok amaçlı, tek motorlu jet savaş uçağı. general dynamics şirketi tarafından, abd hava kuvvetleri için geliştirilmiştir. hafif avcı olarak dizayn edilmiş, başarılı bir çok amaçlı avcı uçağıdır. geniş kullanım alanı, olağanüstü manevra kabiliyetiyle kendini kanıtlamış ve başarısıyla birçok ülkeye ihraç edilmiştir. f-16 büyük batı kökenli avcı projesi sonucunda üretimi 1976 yılında onaylanmıştır. 2. dünya savaşı sonrası uçaklar içinde mi̇g-21'den (10,000+) sonra en çok üretilen savaş uçağıdır. en güncel bilgilere göre 4,400 adetten fazla üretilmişti
bugün dünyada 24 ülkenin hava kuvvetleri f-16 savaş uçağının değişik modellerini kullanmaktadır.[2] günümüzde abd hava kuvvetleri için olmasa da ihracat için geliştirilmiş versiyonları üretilmektedir. 1993 yılında general dynamics uçak üretim hakkını lockheed firmasına satmış, lockheed firması, martin marietta firması ile birleşerek lockheed martin adını almıştır.
f-16 it dalaşı için sayısız yenileştirmeye girmiş, daha iyi bir görüş için konopi su damlası şeklinde yapılmış, yüksek g kuvvetiyle yapılan dönüşlerde pilota kolaylık sağlaması için kontrol kolu sağa alınmış ve pilota etki eden g kuvvetini azaltmak için pilot koltuğu arkaya doğru eğik yapılmıştır. silahları gövde içindeki m61 vulcan top ve 11 yükleme noktasına takılabilen çeşitli füzelerden oluşmaktadır. ayrıca 9g'ye dayanabilen ilk avcı uçağıdır. i̇tiş-ağırlık oranı 1'den yüksek olmamak koşuluyla güçlü tırmanabilmekte ve gerektiğinde dik olarakta hızlanabilmektedir. f-16'nın resmi adı fighting falcon olmasına rağmen, pilotlar ondan viper diye bahsederler.
f-16'nın abd hava kuvvetleri'nde 2025 yılına kadar serviste kalması düşünülmektedir. f-16'lar ile değiştirilecek f-35 lightning ii uçakları 2011'de servise girmeye başlayacak ve kademeli olarak f-16'lar, f-35 lightning ii uçaklarıyla yer değiştirecektir.
sovyet hava kuvvetleri'ne bağlı su-27 flanker, bir hava şovuna katıldıktan sonra abd'nin montana hava ulusal muhafızı'na bağlı f-16c fighting falcon tarafından refakat edilerek kanada sınırına doğru uçarken (washington eyaletinin paine field havaalanı üzerinde, 1 ağustos 1990)
f-16 çok amaçlı bir av-bombardıman uçağıdır. silahlarını hava ve kara hedeflerine çok yüksek hassasiyetle sevk edebilir. f-16 nın yapımında f-15 ve f-111 gibi kendini ispatlamış uçakların teknolojilerinden yararlanılmıştır. f-16 güçlü radarı sayesinde alçaktan uçan uçakları bile tespit edebilir. f-16 dünyada ilk elektronik kumandalı uçuş (i̇ngilizce: fly by wire) yani uçuş kontrol mekanik aksamı elektronik sistemlerle yönetilen ilk savaş uçağıdır. f-16'nın manevra kabiliyeti çok yüksek ve atiktir. bu da f-16'yı kullanımı zor uçaklar kategorisine sokar. f-16'da hud, hotas, "cam" kokpit gibi özellikler de kullanılmıştır. f-16 tam yüklü olarak yaklaşık 9g'ye dayanabilir (hava yer görevlerinde azami 5.5g).
çok yönlü taktik ve avcı uçağı olan f-16 uçakları havadan havaya ve havadan yere savaş kabiliyetine sahiptir. f-16c serisi tek kişilik f-16d serisi ise çift kişiliktir. f-16 uçağında turbofanlı tek motor mevcuttur. hava alığı yere çok yakın olduğu için yamaha (motora giren yabancı maddelerin yarattığı hasar) alması çok kolaydır. bu nedenle uçağın bulunduğu ve taksi yaptığı yerlerin en ufak maddelerden dahi arındırılması gerekir. ayrıca bu hava alığı uçak üzerinde çalışan personel için son derece tehlikelidir. uçak en düşük seviyede çalışırken bile motor bir insanı çekebilecek kadar emiş gücü oluşturup bir kazaya neden olabilir. bu tür kazalar ülkemizde de yaşanmıştır ve maleesef ölümle sonuçlanmıştır.
f-16 uçağının tek motorlu olması nedeniyle uçağa elektrik ve hidrolik takat gelmediği zamanlarda acil olarak takat sağlayan ünite (epu) devreye girer. bu sistemde yakıt olarak kullanılan hidrazin insan vücuduna temas ettiğinde veya buharına maruz kalındığında sağlık açısından zararlı etkilere sahiptir. bundan dolayı kaza/kırım olaylarında ya da acil durumlarda uçağa yaklaşmadan önce uçağın sağ yan tarafında bulunan gösterge ve dedektörler iyice kontrol edilir, uçağa herhangi bir müdahelede bulunmadan önce epu sistemi emniyet pimi takılarak ve pilot kabininden off edilerek devreden çıkartılır.
Tümünü Göster
