Tanrinin varligini bi kenara birakirsak, sadece islami yasam nedir veya islam insanlarin nasil yasamasini istiyor. Bundan yola cikarak da gercek islam'in ne oldugunu tartisabiliriz.

1 Bence tevhid, cihad gibi mucadele ve yayilma stratejileri kesinlikle islam'in temeli degil.
2 Islam insanlarda su erdemlerin gelismesini istiyor: disiplin, iffet, adalet, temizlik ve nefse hakim olma.
3 Ibadetin de asil amaci, muslumanin hayatina disiplin olgusunu yerlestirmek.

Aslinda donemin sartlarinda cok ilerici bir hareket. Hatta o donemin ronesansi diyebiliriz. Ise yaramis mi derseniz, kabile hayati yasayan araplar, ispanya'da islam devleti kurmuslar.

Burada da yahudiligin neden yayilma gibi bi derdinin olmadigini anlayabiliriz. Adamlarin kendine has ogretisi ve disiplini sadece onlarin isine yariyor.

Sirf cihad ve tevhid gibi kavramlar on plana cikarildigi icin musluman toplumlar yozlasiyor. Tamam ya buymus olay, baktim soyle, hepsini yaptim.