levha tektoniğine bilmemneye, özetle gaz ve toz bulutu kısmına girmeden küçük bir projeksiyon yapmak istiyorum.

bu tarz bir deprem durumunda binaların yıkılıp yıkılmaması şu kriterlere göre belli olacak:

- muhitin zemininin sağlamlığı
- binanın temel sağlamlığı
- binaların depremle yaşamaya uygun bir biçimde esneyebilir biçimde inşa edilip edilmediği
- binayı inşa edenlerin malzemeden çalıp çalmadığı

kimler zarar görecek?

istanbul'da özellikle deprem öncesi yapılmış pek çok binanın çürük olduğu ve binaların bulundukları muhitin zeminlerine bağlı olarak kurtulup kurtulmadığı bilinen bir gerçek.

depremin oluşacağı noktaya göre küçük ölçekte bir tsunami tetikleyip tetiklemeyeceği şimdilik muamma. okyanus gibi bir su kütlesi olmadığı için tetiklese bile sınırlı olacaktır diye düşünüyorum ve en fazla denizin doldurulduğu yerler en büyük risk altında.

misal yenikapı miting alanı büyük ihtimalle batar.

yine zemine bağlı olarak en büyük zararı fakir semtlerin göreceğine bütün paranızı yatırabilirsiniz.

kanaatimce istanbul'da büyük ölçekli bir deprem olduğu koşulda yaşanacak en büyük sıkıntılar şu şekilde:

• yüksek ölüm beklenen semtlerde özellikle park veya açık toplanma alanlarının olmadığı biliniyor. kurtulanları kısa sürede öldürecek ikinci konu izdiham, enkaz nedeni ile gerçekleşecek yaralanmalar ve bu yaralıların sağlık kuruluşlarına sevk edilememesi, ilk yardım alamamaları olacak. enkaz altında kalanların ise şansları son derece zayıf, bölgelerin yoğunluğu iş makinaları ve hatta arama kurtarma ekiplerinin girişini neredeyse imkansız kılacak.

• yüksek ölümlü semtlerde depremden kurtulanlar dahi hastalık, susuzluk ve açlık gibi tehlikelerle yüzleşmek zorunda kalacaklar. nüfus yoğunluğu bölgeyi terketmeyi son derece zorlu kılacaktır.

• tüm güvenlik önlemleri patates olacağı için kent genelinde suç patlaması yaşanması beklenebilir. özellikle yağma ve cinayet oranlarında devasa yükseliş görülebilir. istanbul'u terkeden kişiler güvenlikli sitede yaşamıyorlar, evleri ekonomik açıdan daha dar semtlerde veya yakınlarında ise evlerinin soyulma riski olağanüstü yüksek olacaktır.

• istanbul'da yaşanacak yüksek ölümlü ve kenti kaotik hale getirecek bir felaket. kaotikten kastım öyle gezi mezi falan gibi değil. köküne kadar kaotik purge ortdıbını kastediyorum. ülke ekonomisinin istanbula bağımlılığını düşünecek olursak tam anlamıyla ülkenin geneline yayılan bir buhranı tetikleyecektir.

özetle istanbul'da olacak depremde bilmem kaç kişi öldü bittilik bir durumu yok. olay o kadar ciddi ki yan etkileri istanbul'un belki %90'ını, türkiye'nin ise %50'sinden fazlasını sosyal ve ekonomik açıdan etkileyecek seviyede olacaktır.

televizyonlarda konuşan hocalarımıza gelirsek. bunların da farklılaştığını düşünüyorum. bazısı halkı uyandırmak, bilinçlendirmek istiyor. bazıları ise işin goygoyunda bence.

sonuç şu ki her ne olursa olsun istanbul'da büyük bir deprem oluştuğu takdirde taku yedik. allah'a emanetiz.