islamiyet olmasaydi Türkler büyük ihtimal ile Ya sürekli güçlenen çinliler tarafından çinlileşerek benliklerini kaybedeceklerdi yada diğer devletlerin boyunduruğu altında orta asyada sadece hayvancilık ve paralı askerlik ile gecinecek bir millet olucaktı. islamiyet ,zamaninda din degiştiren Uygurlarda olduğu gibi Türklere bir Amaç bir kalıcılık vermiş ve bu da Türklerin orta asya haricinde çikıp büyük kalıcı ve sistemli devletler kurmasına vesile olmuştur devletlerin bir amacı olmuş ve bununla birlikte istikrarın getirisiyle sanat kultür yönetim bilim ve ilim alanlarında ilerlemeler kaydedilmiştir
Bu boyle sürüp giderken 4 halife döneminin sonlarındaki islam devletinde dini ayrilıkları başlamış ve islamiyet mezheplere ayrilmıştır bunun sonucunda mezhepler arasındaki otorite savası ,entrikalar ,güç kavgaları islamiyeti vicdai bir tutumdan siyasi bir yoruma evirmiştir .Aynı Osmanlıların son zamanlari gibi islamiyet bir dinden çok halkı ve devleti yonlendirme aracına donüşmüş fetvalar ile padişahlar hâl edilmiş .Halklar nizama getirilmiş ,imamlar ve mollalar yönetimde korkunc derecede söz sahibi olmuştur bu da devletin siyasi otoritesini başka yerlerde toplayıp başı bozukluğa ve başka mezhep savaşlarına vesile olmuştur .Bunların neticesinde islam devletleri ve Osmanlı siyasi yozlasmalar dini kavgalar yuzünden son zamanlarında gelişmeler ve keşifler yerine iç sorunlarla uğraşmış ve avrupalıların ulaştiği sanayi devrimine ancak çok sonraları ulasabilmiştir

Ama bazıları hâla şunu söyler \".islam devletleri geriletti\" .Bakın bu yanlış bir yorum islamiyet devletleri geriletmenin aksine Birleşemeyen daģinik duran milletleri toplayarak onlara bir amaç ve ortak bir yasam şekli bahşetmiştir bu da yaninda şehirlesmeleri devletlesmeleri hatta imparatorlukları getirerek muazzam bir kultür ve Bilginin bir araya gelmesini sağlamış ve medenileşme adına büyuk yollar kat edilmiştir
.Fakat her buyük medeniyetlesmenin ardından gelen yozlaşma ve dağilma evreleri bu devletleri de vurmuş ve daģitmıştır .Burada suçlanması gereken şey Din,Irk veya başka şeyler değil ,insanların kendisidir .Bu devletler büyuk medeniyetler insanların kendi yozlaşmalari halkların kendi cahillikleri .yoneticilerin kendi beceriksizlikleri yüzünden yıkılmıştir .Bunun ardından Kusur olarak islamiyeti görmek bana çok cahil çakması bir düşünce gibi geliyor .