Sınırları batıda biraz daha geniş, Doğu'da biraz daha geride olurdu. Yani Batı Trakya denen topraklar Türkleşmiş olurdu aidiyet olarak, Ege adalarının bazıları hala Türkiye olurdu ama doğuda da mesela Hakkari'ye Şırnak'a kadar ilerlemezdi Osmanlı Devleti. En genişlemiş hali Doğu Roma'nın en büyük sınırlarını çok aşmazdı Doğu'da.

inanç olarak hükümdarın hangi kiliseyi kabul ettiği o kadar farklı alternatifler yaratırdı ki bunlar hakikaten alternatif tarih kitabı olur. Ama nihayetinde tebaasında çok daha fazla sayıda Ortodoks olduğu ve eninde sonunda istanbul\'u da alacağı için (malum istanbul Patriği Ortodoksların çoğunun lideridir, şimdi çok otoritesi kalmamış olsa da eski devirlerde hal farklıydı) Ortodoks olma ihtimali daha beklenir bir şey. E sarayda, sarayın etrafında da o dinin mensubu gayrimüslim daha çok. Endonezya'da ve Malay aleminde birçok hükümdar böyle böyle Müslüman olmuştur, maiyetindeki Müslümanlardan etkilenerek. Neyse işte halkın da çoğunluğu onu izlerdi Karahanlıların Uygurların çoğunluğu gibi.

Ama illa ki ülkede bazı etnik, politik yahut etno-politik grupların bazıları Katolik Kilisesine bağlanırdı: Levantlı Arap Hristiyanların arasında italyan tüccarların etkin olup Maruniler ve Melkitler gibi bazı grupların yeniden Roma'yı ve Papa'yı tanımasını sağlamaları gibi (bu gerçek tarih). Böyle böyle farklılaşmalar şekillenirdi ve bugünkü kadar sert olmasa da Ortadoğu'da ve de Türklerin ülkesinde bir mezhep ayrımı olurdu. Ama net bir şekilde eğitim bugün Türk ülkesinde daha kaliteli olurdu, gerek Ortodoks kiliseler gerekse Katolik örgütleri bugünkü birçok köklü Avrupa üniversitesinin temelini atan kurumlardır. Özellikle Katolik din adamları ve kadınları ülkemizde kaliteli liselerin ve üniversitelerin daha da çok var olmasına etki ederlerdi.

Son tahlilde Lübnan ayarında da olabilirdik, Slovenya ayarında da. Türkiye'ye ve Türklere hangi milletlerin etki ettiği, hangi kültürlerden beslenildiği, hangi ittifaklara dahil olunduğu o kadar önemli oluyor ki asırların şekillenmesinde...