Meselenin dinle alâkalı olmadığı belli.Çar Deli Petro batı anlamda bir teknolojik yatırım yapmış ve etkili olmuştur. Bizde de bir takım islahat çalışmaları olmuştur.(Humbaracı Ahmet Paşa, Köprülü.)Bu çalışmalar Belgrad Seferinde işimize yaramış lâkin sonraki padişahlar ve paşaların hataları yüzünden ülke yıkılma zamanına girmiştir. Keza yine 4.Murad zamanında kadınların ve askerin yönetimde olması bizi menfi anlamda etkilemiştir. Sonra sultan bunları tard edince Irak seferi düzenler ve muzaffer olur. Yani meselenin pek dinle alâkası yoktur
Zaten batılı müsteşriklerin (oryantalist) kendi dinlerindeki akla mugayir ritüel ve inançlarını islam'a da isnat etmeleri neticesiyle bizim ahmaklarda onlara kanaraktan kendi dinlerine söver olmuş ve"islamlık terakkiye manidir."demişlerdir. Oysa islam ve Hristiyanlık çok ama çok farklıdır.13 yy.dan 18. yy.ın sonlarına kadar sözde cadı katliamları sürmüş ve türlü işkenceleri yapılmıştır. Bilim büyü sayılmış bilim adamları mahkemelere çıkartılmıştır. işte böyle bir din terakkite manidir.Lâkin yüz yıllar süren böyle geniş bir katliam asla ve kata islam'da yoktur.