Biz her insanın kaderini kendi çabasına bağlı kıldık (isra,13.) insanı insan kılan, ruhunu ziyadeleştiren çabası ve gayretidir. Çabasına rağmen istediği, murad ettiği şeyi nasibi olmayabilir insanın ama kendisi için daha güzeli yürüdüğü yola muhakkak gizlenmiştir. insan onu aramakla mesuldür.

Imtihan kolay değil, öyle olsa herkes geçerdi. Senin özgür iraden var ve sen karar veriyorsun herşeye. Güzel amelnişlediğin zaman sana ödüller veriliyor, kötülük yaptığında da bazen ceza alıyorsun dünyada. Bazen de her iki eyleminin karşılığı ahirete kalıyor. Neden imtihan böyle bilemeyiz, bizi yoktan var eden Allah bizi başıboş yaratmadığı gibi intihan ediyor, bunun sırrını bileneyiz.

Allahın her şeyi önceden biliyor olması senin özgür iradeni etkilemez. Allah için zaman kavramı yoktur, o geçmişi de geleceği de bilir. Sen yaptıklarından sorumlusun. O ise herşeyi bilir çünkü senin şu an yaşadığın zamanı Allah bilir. Insanın en yanıldığı noktalardan birisi budur. Allah ezeli ve ebedidir.

Sana bir örnek vereyim kafan karıştıysa, senin belli bir zamanını birisi kamera ile çekiyor ve sonra sana izletiyor, sen izliyorsun ama yaşadıklarını değiştiremiyorsun. Ama filmin her anını hatırlıyor ve biliyorsun. Allahın herşeyi önceden bilmesi de buna benzer, onun için zaman kavramı yoktur, algılamamız gereken husus bu, zor ama imtihanın sırrı burada saklı.

Dua kaderi güzelleştirir, şükür ve sadaka huzur arttırır. Sen gayret edersen huzuru bulursun. Iman akıl işinolduğu kadar gönül işidir de, o yüzden itaat etmek iyidir. Yüce Allah herşeyi bilen ve görendir.