adnan menderes

işte gerçekler, kimse bunlardan sözetmiyor,

ben odunu aday göstersem seçilir,
sizler (dp meclis gurubuna hitaben) isterseniz hilafeti bile getirebilirsiniz, diyen biri nasıl oluyor da, demokrasi kahramanı olabiliyor
aşağıdaki yazı, alıntıdır, yazarını bilemiyorum..
selam ve sevgiler,
dr.orhan erdinç

menderes neden idam edildi?

adnan menderes imralı adası'nda 17 eylül 1961'de sağlık muayenesini yapan doktor heyetinden sağlam raporu alındıktan sonra öğlen 13:21'de idam edildi.
adnan menderes neyle suçlanmıştı?
1- örtülü ödenek paralarını zimmetine geçirmek,
2- 6-7 eylül olayları'na önceden haberi olduğu halde olarak müdahale etmemek,
3- kanuna aykırı olarak üniversite basmak ve halka ateş açtırtmak,
4- bazı muhalefet milletvekillerinin ve muhalefet liderinin seyahat özgürlüğünü kısıtlamak,
5- devlet radyosunu siyasi çıkarları için kullanmak,
6- halkı demokrat izmir gazetesinin matbaasını tahrip etmeye teşvik etmek
7- kırşehir'in haksız olarak ilçe yapılması,
8- yargı bağımsızlığının ihlali,
9- tahkikat komisyonu'nun kurulup olağanüstü yetkilerle donatılması,
10- chp'nin mallarına "haksız" yere el konuldu.
gibi nedenlerle.

peki bunlar idam cezası için yeterli mi? bence hiçbir suçun cezası idam olamaz, idama tamamen karşıyım. fakat menderes de idama karşı mıydı? elbette değil, 1951-1960 yılları arasında menderes 43 kişinin idam kararına imza attı ve hepsi idam edildi. idamların en dramatik olanı ise, 14 nisan 1955'te casusluk suçundan idam edilen hayati karaşahin'di. infazı, ankara samanpazarı'nda halka açık olarak yapıldı. suçu neydi? rusya için casusluk yapmak.

menderes'in başka suçları yok muydu? aslında menderes'in suçları mahkemelerde gündeme gelmeyenlerdi. abd'nin tepkisinden çekinen gürsel hükümeti aşağıdakileri hiç gündeme getirmedi.

1- 1951 yılında menderes hükümeti kore savaşı'nda, tbmm'den izin alınmadan amerika istediği için asker gönderdi. amerikan çıkarları için bine yakın vatan evladı kore'de yaşdıbını yitirdi, binlercesi yaralandı.
2- 1952'de nato'nun isteği üzerine komünizme karşı gayri-nizamı harp yapacak seferberlik tetkik kurulu, daha sonraki adıyla özel harp dairesi (kontrgerilla: 12 mart ve 12 eylül iskencelerinin ve 1 mayıs 1977 işçi, genç ve halkın üzerine iski binası ve intercontinental hotel'den ateş edenlerin ve faili meçhul aydın ve gazeteci cinayetlerinin failleri katledenlerin bu kuruluşun elemanlarıdır) kurdu.
3- 1954 yılında yabancılara petrol arama ve çıkarma izni verildi.
4- tek parti döneminde kurulan bazı traktör ve basma fabrikaları menderes döneminde özelleştirildi veya ekonomik olmadıkları için kapatıldı. nuri demirağ tarafından kurulduktan sonra ismet inönü tarafından devletleştirme kapsdıbına alınan uçak ve uçak motoru fabrikaları, eskişehir tank fabrikası ve kırıkkale silah fabrikası menderes döneminde nato standartlarına uymadıkları gerekçisiyle kapatıldılar
5- cezayir kurtuluş savaşı sırasında fransa'yı destekledi.
6- 1954-1958 yılları arasında 238 gazeteci iktidara karşı yazılar yazmak suçundan mahkûm oldu.
7- "tahkikat komisyonu"nu kurdu. 15 dp milletvekilinden oluşan komisyon hem suçlama hem de yargılama hakkına sahipti. komisyon 5 kişiden fazla yan yana yürümeyi bile yasakladı.
8- ismet inönü'ye 12 oturum meclisten men cezası verildi
9- turan emeksiz hükümete karşı istanbul üniversitesi'nde düzenlenen bir protesto mitinginde polisin açtığı ateş sonucu öldü. hüseyin onur ise sol bacağı kesilerek kurtarıldı.
10- hukuk'un üstünlüğünü savunan yargıtay başkanı bedri köker, yargıtay başsavcısı rifat alabay, yargıtay 2. başkanlarından haydar yücekök, yargıtay üyeleri melehat ruacan, kamil çoşkunoğlu, faik uras ve ilhan dizdaroğlu 'görülen lüzum üzerine' re'sen günde emekliye sevkedildiler.
aslında menderes hükümeti, ordu darbe yapacak gerekçesiyle daha 6 haziran 1950'de, genelkurmay başkanı nafiz gürman olmak üzere bütün üst komuta kademesi dahil olmak üzere 15 general ve 150 albayı re'sen emekliye sevk etti.
1950-1960 dp hükümetinin kısa bir değerlendirmesini yapmaya çalıştım.

başbakan erdoğan, menderesin ölüm yıldönümü ile ilgili olarak yaptığı konuşmayı necip fazıldan şiir okuyarak tamamladı. ben de nazım hikmetin bir şiiri ile yazımı tamamlıyorum. o şiirde belki menderes niçin idam edildiğini de bulabilirsiniz.

kore'de ölen bir yedek subayimizin menderes'e söyledikleri

diyet

gözlerinizin ikisi de yerinde, adnan bey,
iki gözünüzle bakarsınız,
iki kurnaz,
iki hayın,
ve zeytini yağlı iki gözünüzle
bakarsınız kürsüden meclis'e kibirli kibirli
ve topraklarına çiftliklerinizin
ve çek defterinize.
ellerinizin ikisi de yerinde, adnan bey,
iki elinizle okşarsınız,
iki tombul,
iki ak,
vıcık vıcık terli iki elinizle
okşarsınız pomadalı saçlarınızı,
dövizlerinizi,
ve memelerini metreslerinizin.
iki bacağınızın ikisi de yerinde, adnan bey,
iki bacağınız taşır geniş kalçalarınızı,
iki bacağınızla çıkarsınız huzuruna eisenhower'in,
ve bütün kaygınız
iki bacağınızın arkadan birleştiği yeri
halkın tekmesinden korumaktır.
benim gözlerimin ikisi de yok.
benim ellerimin ikisi de yok.
benim bacaklarımın ikisi de yok.
ben yokum.
beni, üniversiteli yedek subayı,
kore'de harcadınız, adnan bey.
elleriniz itti beni ölüme,
vıcık vıcık terli, tombul elleriniz.
gözleriniz şöyle bir baktı arkamdan
ve ben al kan içinde ölürken
çığlığımı duymamanız için
kaçırdı sizi bacaklarınız arabanıza bindirip.
ama ben peşinizdeyim, adnan bey,
ölüler otomobilden hızlı gider,
kör gözlerim,
kopuk ellerim,
kegib bacaklarımla peşinizdeyim.
diyetimi istiyorum, adnan bey,
göze göz,
ele el,
bacağa bacak,
diyetimi istiyorum,
alacağım da.

nazım hikmet(25 haziran 1959)
--spoiler--

öncelikle adnan menderes kimdir taniyalim. adnan menderes 1899 aydin dogumlu bir toprak agasinin torunudur. oldukça zenginler. cumhuriyet kurulduktan sonra atatürk ün davetiyle chp aydin milletvekili olarak meclise girmistir. atatürk ün ölümünden 1945 yilina kadar chp milletvekilligi yapmistir. 1946 yilinda yapilan seçimlerden sonra chp nin galibiyetinin ardindan atatürk ün tamamlayamadigi toprak reformunu devam ettirmek için ismet pasa devreye girmistir. bu yasa ellerinde fazlasiyla topragi olan kisilerden(ki bunlar adnan menderes gibi toprak agalari) topragi alip köylüye dagitma projesidir böylelikle bir nevi kölelik sistemi ortadan kalkicak ve daha demokratik bir türkiye meydana gelecektir. bu yasanin adnan menderes ve diger toprak agalarini huzursuz etmesi nedeniyle bir bildirge yayinladi.bu yasaya karsi çikiyorlardi o yüzden chpden ihraç edildiler. Celâl Bayar, Fuad Köprülü ve Refik Koraltan ile birlikte demokrat partiyi kurdular. bildigin üzere o yillarda rusya yani sscb sosyalist bir devletken amerika kapitalist bir devlettir ve yanlarina müttefik aramaktadir. ve 1950 yilinda dp iktidara geldi ilk yaptigi bazi seyler kore ye asker göndermek oldu böylelikle türkiye natoya girdi ayni zamanda bu hareketiyle amerika ingiltere gibi o zamanin kapitalist devletleriyle birlikte anlasmalar yapildi. amerika güdümlü marshall yardimlariyla türkiye ekonomisini liberal bir hale getirdi ezanin türkçeden arapça okunmasini öngördü. devlet otomobillerini satti. 1950 yilinda kendisine darbe hazirladigini düsündügü 15 general ve 150 albayi emekliye sevketti. natoya girmesiyle birlikte komünizmle mücadele adiysa özel harp dairesini kurdu. said nursi gibi dönemin dini liderleriyle görüserek bir daha ki seçimlerde yüde 57 gibi bir oyla iktidara geldi.1955 yilinda marshall yardimlarinin azalmasiyla ekonomide tikanmalar meydana geldi. kibris sorununun meydana gelmesiyle ki biliyorsun orada türkler ve yunanlilar yasiyorlar 3 lü mutabakatlara baslandiysa da sonuç alinamadi. ikinci 3 lü mutabakat yapilirken istanbulda bazi gazeteler tarafindan selanikte atatürkün evinin bombalanmasi gibi yalan haberler yazilmasi üzerini(tarihte 6-7 eylül olaylari diye geçer) halk rumlara saldirdi binlerce dükkan yüze yakin kilise yagmalanirken 1 papaz öldürüldü(bana göre bu bir kirilma noktasidir çünkü halkin arasinda dini ayrimciliklarin yasandigi bir dönemdir).olagan üstü toplanan meclisle olaylar yatistirldi ve üçüncü döneme giren dp tekrar seçimden galip ayrildi. imam hatip kurslarini imam hatip liselerine çevirdi, köy enstütülerini kapatti. bir bir hükümete karsi olan gazetecileri hapise attirdi. marshall yardimlarinin sonu gelmisti bunun üzerine ekonomik darbogazda olan türkiye için çözüm yolu arayan menderes sovyet rusyadan yardim kredi yardimi istedi bu teklife olumlu bakan rusya ile anlasmalar imzalandi. abd nin bu durumdan menun oladi menderes ile bazi anlasmalar yapildi ki bu anlasmalarda abd direk türk topraklarina girme yetkisini bile içeriyordu. hükümete karsi artan protesto sesleriyle birlikte ismet inönüyü askeri darbeye tesvik suçundan meclisten 12 oturum men etti bu duruma itiraz eden chp milletvekilleri polisler tarafindan zorla meclis disina atildi. üniversitelerde hükümete karsi protestolar basladi. bir ögrenci polis kursunu tarafindan yaralandi ve bir ögrenci ise sakat kaldi. bunun üzerine harp okulu ögrencileri ve subaylardan olusan bir grup asker ankarada yürüsüz yaptilar taki 27 maysi 1960 günü alparslan türkes ve arkadaslari askeri darbenin gerçeklestigini radyodan duyurdu. adnan menderes ve arkadaslari yassiada ya zütürülerek yargilandi suçlu bulundugu davalar ise Örtülü Ödenek Davasi: Örtülü ödenek paralarini zimmetine geçirmekten yargilandi. 13 oturum sürdü ve 2 subat 1961 de suçlu oldugu yönünde karara varildi. Ymahkeme 10 yillik Örtülü Ödenek kayitlarini istedi. Menderes, bir kismi da Kibrista kurdurdugu Türk Mukavemet Teskilati için harcandigi sonradan ortaya çikan bu harcamalari açiklamadigi için bu dava sonucunda 4,877,780 lirayi zimmetine geçirmekten suçlu bulundu ve paranin tahsili için Aydin'daki arazilerine el kondu. Örtülü ödenek davasi konusulurken savunma tarafi, Amerikan gizli servisinin Türk istihbarat servisine para vererek Menderes'in telefonlarini dinletirecek kadar teskilata hakim oldugunu iddia etti. Menderes ve Basbakanlik Müstesari Ahmet Salih Korur, suçlunun o dönemin MIT müstesari Behçet Türkmen oldugunu iddia etti.
6-7 Eylül Olaylari: 6-7 Eylül Olaylari'na önceden haberi oldugu halde müdahele etmemek,
Vatan Cephesi: Kurulan bir örgütü baska bir sinif üzerinde baski araci olarak kullanmak,
Vinileks firmasina Türkiye Vakiflar Bankasindan kredi verdirmekle suçlanmistir. Adnan Menderes tarafindan kurulan bu Bankanin 27 Mayis darbesine kadar Umum Müdürlügü'nü yapan ve 1961 seçimlerinden sonra tekrar ayni Bankanin Genel Müdürlügüne getirilecek olan Sabahattin Tulga yaptigi savunmada krediyi, suni deri imal ederek ithal ikamesi yapacak bu firmanin karli olacagina inandiklari için verdiklerini; nitekim darbe sonrasi isbasina gelen yeni Banka yönetiminin de ayni firmaya ilave kredi verdigini belirtmistir. Buna ragmen bu mahkeme Menderes ve Hasan Polatkan'i bu davadan da suçlu bulmustur.
Istanbul'da Bulvar ve yol açmak için pek çok vatandasin evini, parasini geciktirerek ya da hiç ödemeden istimlak etmek,
Kanuna aykiri olarak üniversite basmak ve halka ates açtirtmak,
Bazi muhalefet milletvekillerinin ve muhalefet liderinin seyahat özgürlügünü kisitlamak,
Döviz Yasasi'ni ihmal etmek,
Devlet radyosunu siyasi çikarlari için kullanmak,
Halki Demokrat Izmir gazetesinin matbaasini tahrip etmeye tesvik etmek
Kirsehir'in haksiz olarak ilçe yapilmasi,
Yargi bagimsizliginin ihlali,
1957 seçimlerinin erkene alinarak kanuna aykiri olarak tarihinin degistirilmesi,
Tahkikat Komisyonu'nun kurulup olaganüstü yetkilerle donatilmasi,
CHP'nin mallarina "haksiz" yere el konuldugu iddialari,
Anayasa'yi ihlal.
ve bu nedenlerden dolayi arkadaslariyla birlikte idam edildi.