beyler kafayı taktım gözünüzü seveyim

osmanlı devleti 18.yy’dan itibaren avrupa’nın gerisinde kaldığını anlamış ve batı tarzında yenilikler yapmaya başlamıştır. ıslahat =yenilik anldıbına gelir. osmanlı devletinde yenilik hareketleri şu alanlarda olmuştur: *yönetim, *ordu, *eğitim, *ekonomi, *kültür. osmanlı devletinde yenilik hareketleri şu padişah dönemlerinde olmuştur :
iii. selim dönemi: bu dönemde yapılan yenilik hareketlerinin genel adı nizam-i cedit’tir. iii. selim dönemindeki bazı yenilikler şunlardır :
• avrupa’da sürekli elçilikler kuruldu. *kara mühendishanesi kuruldu.(mühendishane-i berr-i hümayun) *yerli malı ürünler kullanılması teşvik edildi.
• nizam-i cedit adlı ordu kuruldu. * nizam-ı cedit ordusunun ihtiyaçları için irad-i cedit hazinesi oluşturuldu.
not: iii. selim dönemi kabakçı mustafa ayaklanması ile sona erdi.(1807)
ii. mahmut dönemi yenilikleri:
askeri alanda yönetim alaninda eğitim-kültür alaninda

• 1826- yeniçeri ocaği kaldırıldı. devlet otoritesine karşı koyan yeniçeri ocağının kaldırılmasıyla padişah otoritesi güçlendi.
• yeniçeri ocağı yerine asakir-i mansure-i muhafazidiye adlı ordu kuruldu.
• orduya subay yetiştirmek için: harp okulu açıldı.
• ordunun doktor ihtiyacı için: tibbiye açıldı. *divan kaldırıldı yerine nazirliklar(bakanliklar) kuruldu.
• tımar sistemi kaldırıldı yerine devlet memurlarına maaş bağlandı.
• askeri amaçlı ilk nüfus sayımı yapıldı.
• posta ve polis teşkilatı kuruldu.
• devletin aldığı kararları yayımlamak için ilk resmi gazete takvim-i vekay-i çıkarıldı.
• devlet memurlarına ceket, pantolon, fes giyme zorunluluğu getirildi.
• divan-ı ahkam-ı adliye adlı yardımcı danışma meclisi kuruldu.
• istanbul’da ilköğretim zorunlu hale getirildi.
• avrupa-i tarzda okullar açılmış ve avrupa’ya öğrenciler gönderilmiştir.
• medreselerin yanında batılı tarzında eğitim veren okullar açıldı.
• ortaokul düzeyinde olan rüştiyeler açıldı.
not: ii. mahmut döneminde ayrıca ekonomik gelişme için yerli malı kullanımı teşvik edilmiş; kumaş ve deri atölyeleri açılmıştır.

abdülmecit dönemi yenilik hareketleri:
abdülmecit dönemindeki en önemli yenilikler tanzimat ve islahat fermanlari’nin yayımlanmasıdır. bu fermanların yayınlama nedenleri şunlardır:
• avrupalı devletlerin osmanlı devletinin içişlerine karışmasını önlemek *osmanlı devletinde yaşayan tüm halkların haklarını korumak *osmanlı devletinin parçalanmasını önlemek.
tanzimat fermani(gülhane hatt-i hümayunu)
yayinlanma tarihi: 1839 (mustafa reşit paşa tarafından hazırlandı) islahat fermani
yayinlanma tarihi: 1856
önemli maddeleri:
• herkes kanunlar önünde eşittir.
• tüm osmanlı halkının ırz, namus,mal ve can güvenliği devletin güvencesi altına alınacaktır.
• herkesten gelirine göre vergi alınacaktır.
• herkes mal ve mülk hakkına sahiptir; bunları miras bırakabilir.
• mahkemeler herkese açık olacak; kimse yargılanmadan cezalandırılmayacaktır. önemli maddeleri:
• azınlıklara din ve mezhep özgürlüğü tanınacak, kilise ve okul açmalarına izin verilecek.
• gayrimüslimleri(müslüman olmayan) küçük düşürecek ifadeler kullanılmayacak.
• gayrimüslimlerde müslümanlar gibi devlet memuru olabilecek.
• azınlıklar askerlik hizmetlerini bedelli olarak yapabileceklerdir.
tanzimat fermanin önemi:
• bu ferman ile padişah ilk kez kanun gücünün üstünlüğünü kabul etmiştir. hukukun üstünlüğü ilkesi kabul edilmiştir. bu ferman anayasacılık hareketlerinin ilk adımı sayılır.
• can ve mal güvenliği, mülkiyet hakkı yasal güvence altına alındı.
• bu dönemde batılı aydın ve devlet adamları yetişmiştir.
• avrupa hukuk kurallarına göre yargılama yapan mahkemeler kuruldu.
• osmanlı devleti tanzimat ile birlikte batılılaşma yönünde önemli bir adım attı.

islahat fermaninin önemi:

• bu ferman ile daha çok gayrimüslimlerin yani hristiyan, yahudi gibi azınlıkların hakları düzenlenmiştir.
• azınlıklara devlet memuru olma hakkı verilmiştir.
• azınlıklara verilen geniş haklar müslüman halkın tepkisini çekmiştir.