0
günümüzde mısır’ı ziyaret eden turistler gize’deki piramitleri gezerken bu görkemli yapılar karşısında hayretlerini ve beğenilerini gizleyemiyorlar. gize’de bulunan piramitler durdukları yerde binlerce yıldır görkemli bir uygarlığın öyküsünü anlatır gibidirler.19. yüzyılın başlarında bu piramitlerin içine giren kazıbilimcilerin duyduğu heyecansa elbette turistlerinkinden çok daha farklı çok daha coşkundu. önlerinde binlerce yıllık bir tarih duruyordu, öyle ki bu tarih belki uygarlıkla aynı yaştaydı. i̇lerleyen yıllarda bulunan kalıntılar, açığa çıkarılan mezarlar ve çözülen mısır yazısı, bu uygarlığın aslında düşünülenden de daha görkemli olduğunu açığa çıkaracaktı. bu bölgede paleolitik çağın sonundan beri yaşıyordu insanlar. dünya taş devrini yaşarken nil nehri ’nin çevresinde yaşayanlar uygarlığı filizlendiriyordu. mısır uygarlığı gerek askeri, gerekse kültürel yönden binlerce yıl dünyaya öncülük etti; eski yunan, hitit hatta roma uygarlığı üzerinde etkileri vardı. döneminin süpergücü olan mısır aynı zamanda bir kültür merkeziydi. kendilerine özgü üç değişik alfabe geliştirmişlerdi. gökbilimle uğraşıyorlardı ve neredeyse kusursuz bir takvime sahiplerdi. tarihte bilinen ilk yazılı antlaşmada onların imzası vardı. geliştirdikleri mumyalama teknikleri onların öbür dünya inancına sahip ilk uygarlıklardan biri olduğunu gösteriyor. günümüze dek dayanmış, tarihin yıkıcı etkisine karşın ayakta kalmış görkemli yapıları onların mimarlık alanında da ne denli ileri olduğunun bir göstergesidir. fransız araştırmacı jacques champollion mısır yazısını çözdüğünde binlerce yaşında olan bu uygarlık, yeniden konuşmaya başladı. hiyeroglifler, hayranlık uyandıran öykülerini anlatmayı günümüzde de sürdürüyor. bu haliyle mısır uygarlığı binlerce yıl daha insanlığın zihnindeki yerini koruyacak.
"mısır, nil’in armağanı". herodot’un bu ünlü deyimi bugün de geçerli. çöllerin arasında sıkışmış, ekilebilir bereketli topraklar.. bu topraklara bereket getiren, görkemli nil nehri. eskiler nehrin kaynaklarınıda, tropikal iklimini de bilmiyorlar ve bu nedenle amansız kuraklıktan sonra hazirandan ekime kadar suları kabartıp bereketli bir mil yayan taşkın karşisında hayran kalıyorlardı. onlara bakılırsa böyle bir mucizeyi ancak tanrılar gerçekleştirebilirdi. taşkınlardan sonra oluşan gölcükler ve bataklıklar da balık ve av hayvanı kaynağıydı. bunun için tarih öncesinden başlayarak vadiye göçebe avcılar yerleştiler. neolitik çağda yerleşik hayata geçen göçebeler, bu topraklar üzerinde unutulmayacak bir uygarlık başlattılar. paleolitik çağda, gelecekte çöl olacak arazilerin kuruması, henüz nehrin sağ ve solunda, yani arap ve libya çölü yakınlarında yerli halkın var olması için gerekli koşulları ortaya koyacak kadar ilerlemiş değildi. adım adım gelişen ve bu arazilerin önce step, sonra da kuru çöle dönüşmesiyle sonuçlanan kuruma şekli, burada yaşayan insanları, arazilerini bırakıp zamanla nil vadisine çekilmeye zorlamıştı. bu aşamaya neolitik çağın başlarında ulaşildığı sanılıyor. böylece nil vadisinde yaşayan halkların kökeni üç grupta aranabilir: ilk başlardan beri burada yaşayan yerli halklar; yaşam alanlarının çölleşmesi nedeniyle doğu çölünden göç eden halklar; ve aynı nedenle batı çölünden göç eden halklar. doğa bir yandan insanın elinden yaşanacak bölgeleri alırken, bir yandan da yenisini sunuyordu. doğanın sunduğu yeni bölge, nil nehrinin taşidığı ve delta olarak anılan toprakladır.
Tümünü Göster
