bu başlıkta entel gibi davranıyoruz

kocaman kocaman yazabilecegimi sanmiyorum acikcasi bu konuda ancak birkac yanlis anlasilmayi duzeltmek ve biraz olsun derli toplu bilgi vermek acisindan birseyler karalamak istiyorum.

simdi efendiler, kapitalizm denilen sey tarihten bu yana gelen sinif savasinin (kole-efendi, serf-lord ve en sonda da kapitalist - proleter) son halidir. kapitalizm uretim araclarina sahip ve onlari tekelize eden kapitalistlerin proleterler ustunde kurduklari insani olmayan bir zorlamadir. ama bu demek degildir ki tarihte her zaman kapitalizm vardir, hayir; kapitalizm bu sureclerden gecerek olgunlasan ve sadece endustriyellesmis toplumlarda olan bir ekonomik bicimdir.

gelelim isin ozune. kapitalizm'in kotu olmasinin sebebi cogunluktan cok azinligi yek tutmasi degil; insani insaniyetten cikarmasidir. marx'in insan kavrami kendini her alanda gerceklestiren bir insan tipini tarif eder. yani edebiyatini da yapar, alet de uretir, gider karisiyla bir kafeye de gider kahve icmek icin. ama kapitalizm'de insan bunlari yapamaz zira calismak zorundadir. kendini gerceklestirmeden ote hayatta kalabilmek icin can havliyle calismalidir. bir soz vardi mesela "yerimde kalmak icin surekli kosarim" diye. bunu da soyleyen bir kurenin ustunde kosan bir insandi galiba - tam olarak iscinin durumu budur kapitalizm'de. kapitalist iscinin kostugu kureyi hizlandirdikca garibim dusmemek icin daha da hizli kosmak zorundadir.

marksist emek teorisine de girmek zorundayiz burada, yani kapitalist manyak mi da bu insanlari calistiriyor? hayir, mal uretimi ve malin degistiriminin ortak bir degeri vardir ki bu da emektir. yani su anda bu yaziyi okurken kullandiginiz monitor de emegin sonucudur, eve girerken kullandiginiz anahtarlik da. marx bence burada kucuk bir hata yapar bu iki emek turunu ayni sayarak ama bu benim dusuncem tabii. simdi monitorden ziyade anahtarligi ornek olarak almak istiyorum. eger thinkgeek'ten almadiysaniz elinizdeki anahtarligi oldukca basit bir yapiya sahiptir kendisi. bir iscinin bunu ureterek kendisi icin gereken miktari kazanmasi icin gereken zaman bir saat olsun - diyelim. oysa bu adam gunde 8 saat calismakta. yani kendisini gecindirmenin otesinde 7 saat daha calisiyor bu adam - emek uretiyor. bu emek ise cup diye kapitalist'in cebine gider ve bu sekilde para kazanir kapitalist. maas gunu geldiginde de adama 30*8=240 saatin karsiligini vermez; 30 saatin karsiligi olan parayi verir. geri kalan ise kardir.

kapitalizm'in ozu de bu kari arttirmaktir zaten. bunu da ya calisma saatlerini arttirarak yaparsiniz ya da uretim vaktini dusurursunuz. gecmiste her ikisi de yapilmistir.

kapitalizm boyle giderek yoksullasmaya yol acar, zira calisirsiniz uretirsiniz ama aldiginiz maas ne urettiginiz seyleri almaya yeter ne de kendinizi rahat ettirmeye. calistikca giderek daha da dusersiniz. birinci etkisi budur, ikinci etkisi ise toplumdaki diger siniflarin da iscilesmesidir. yani bir sair sanat icin degil para kazanmak icin sanat yapmaya baslar, kulturden kultur endustrisine gecilir... ve onlar da proleterlesir bir anda. boylece giderek buyuyen isci sinifi gelecekte buna dur diyecek ve bu isyanin sonucunda sinifsiz toplum ortaya cikacaktir. ancak bu sinifsiz toplumun ortaya cikmasi icin kapitalizm ugranmasi gereken zorunlu bir basamaktir.

ancak, su anki dusunuslere gore su anda yasadigimiz toplum kapitalist toplum degildir. zira kapitalist toplumun temelinde uretim varken gunumuz toplumu tamamiyle kontrollu bir bicimde tuketme esasina gore organize olmustur ve bu toplumun esasi da simulasyon ve simulakrlar'dir. insanlar kar etmek icin degil, artik varolduklari statuleri korumak icin alirlar veya satarlar. yani bir opel ve mercedes arasinda neden mercedes alindigina kapitalizm bir yanit veremez - ikisi de asagi yukari ayni emegin urunudur - ama post kapitalizm buna statuler ve nesnelerin ozne ustundeki hakimiyeti diyecektir...
copy pastedir lan binler