fuzuli

Beni candan usandırdı şiirinin ilk iki ve son iki dizesini hafızamı bile sildirsem unutamadığım efsane divan edebiyatı şairlerinden biridir.

Beni candan usandırdı cefadan yar usanmaz mı
Felekler yandı ahımdan muradım şemi yanmaz mı
...
...
...
Fuzuli rindü şeydadır hemişe halka rüsvadır
Sorun kim bu ne sevdadır bu sevdadan usanmaz mı ?

Yalnız adamın beni çeken yönü kesinlikle kullandığı mahlasıdır. Gerçek bir divan edebiyatı şairinin kullanacagı kadar gözardı edilmiş bir mahlastır. Eserlerinde bahsettiği kesinlikle günümüz ucuz aşkları değil, ilahi ve gerçek aşktır. Okuyan insanda gerek kelimelerin ahenkiyle gerek anlam olarak mezar etkisi yaratır, kireç gibi beyazlatır.

Ey beni çılgın eden: benden bu kaçış hali nedir?
Niye sormazsınki, bu çılgın gönlümün ahvali nedir?

Eğer bana halk içinde ilgi göstermezsen mazursun:
Ama tenhada da yüz vermezsin, bu korku nedir?

Halimi bilmediğin için bana açmıyorsan, anlarım;
Ya halimi bilip de kasten bilmezden gelmek nedir?

Bülbülün gayreti gül arzusu yolundadır derler;
Ama gulu gördüğünde meyletmez, peki bu dava nedir?

O peri yüzlü, ben rüsvaya hiç etmez iltifat...
Ey Fuzuli! Bilmem ki, ben rüsvanın sucu nedir?

Yürü be güzelim enddıbını göreyim,
Sensiz geçen gecelerin ecdadını gibeyim.
Ben Mecnunmuyum bir am için çöllere düşeyim?
Leyla'yi da gibeyim Mecnun'u da gibeyim..

Bana yâr olmayan karının izzetini, itibarini gibeyim.
Yansın karilarin alayı, su veren itfaiyenin hortumunu gibeyim.
Düşmüşüz bir huurnun belasına, koymadık diye taa dıbının ortasina.
Kader böyle yazmış, ben böyle hatıranın hikayesini gibeyim.

Kerem dağlari deler bir amcik uğruna,
Aslı gitsin de ona buna vurdura..
Bir karı için değer mi bütün bunlara,
Her taraf amcik dolu mala iyi vurana...

Fuzuli am peşine düştün gurbette,
Am serindir am derindir, şifa verir millete..
Ye kebabı, iç şarabı, vur karpuz züte,
Bu gidişle sen gibimi gidersin cennete.

"Selam verdim rüşvet diye almadılar."

Esin kaynağım

Acı çekmek özgürlükse özgürdük ikimizde

on altıncı yüzyıl divan şairi bu abinin kapıştığı birisi varsa "habersiz" bakidir, bu abimiz Akkoyunlu Türkmenlerinin bayat boyundandır. fuzuli mahlasını da sırf trollüğüne alıyor. Poetikasını 16 yaşında yazan bir ergen, hemen zütü kalkmış şairim diye dolaşıyor. sonra bakıyor ki aşk şiirlerinde bir şey yok akıllanıyor filan kendini ilime bilime verip buralarda alimleşiyor ancak yüreğinde nerden geldiği bilinmeyen kegib yaraya tuz misali bi acı var hiç geçmiyor. bu alimleştikten sonra diyorki olm bu kadar okul okuduk arapça farsça öğrendik bundan sonra aşk şiiri yazarsam klasıma yakışmaz veriyor kendini hikemi şiirlere (hikemi şiiride nabi kurmuştur) sadece hikemi değil bu abimizin acısından dolayı ayrıca acının felsefesini yapıp , onu kendi gerçekliği olarak oluşturuyor ve oralardan coşuyor. beng ü bade de bayezida çakarken kanuni gelince hemen bi kasideyle ona yamamıyor bağdatta. öyle bir abimiz yani

Devran havadisinden yoh bâkümüz Fuzûlî
Dârü'l-emânumuzdur mey-hâneler bucağı

6 asırlık divan edebiyatı damıtılsa ortaya kendi çıkar herhalde. divan edebiyatı diye 4 yıl okutulabilir bölümlerde meraklısına tabii formasyon alayım öğretmen olur basar giderim diye gelen godoşlara değil. yine de hakkında ortaya konan bilimsel çalışmalar benim diyen profların yaptıkları laklaktan, kendi boş beleş fikirlerini şairden aldığı tema üzerine oturtarak ortaya koydukları lüzumsuz işlerden öteye geçememiştir. tüm eserleri bilinmektedir ama henüz divanının tenkitli metni (tüm kopyaların bir araya getirilerek yanlış, doğru, ekgiblerin telafi edilip çıkarılan orijinaline en yakın kopyanın aldığı ad) bulunmamaktadır. fuzuli üzerine ahkam kesen edebiyatçıların fuzuliden bu yana gelen 450-500 yıldır büzüğü ne hikmetse bir türlü yiyememektedir. gariban bir hayat sürdüğü anlaşılır ama kendisini de yine bu garibanlık, bu ıztırab pişirmiştir. imkan verilseydi mana denizinden daha ne inciler çıkarırdım der, amımıza koyar, yüzümüze kibarca vurur reyiz. bu adamı yokluk içinde öldürürken kendi muhteşem yüzyılını yaşayan osmanlı utansın.

"ey fuzûlî, nice bir men eyleye nâsih seni,
bakma ânın kavline bir çehre-yi zibâya bah"

demiştir.

yani, kısaca şerh edersek; "ham sofu, kaba softa seni ay yüzlü güzellere bakmaktan, günahtır, haramdır vesaire diyerek men etse de sen ona bakma, zira sen, Allah ın sanatını görmek için bakıyorsun. şehvet için değil. o ham sofu seni anlamaz, güzele bak. baktık o güzeli yaratan esas hakiki mutlak olan güzele, yani Allaha kavuşacaksın" der.

"ne boş adamlarsınız"

Su kasidesi miydi neydi hatırlayamadım peygamberimiz hakkında çok güzel şeyler diyordu edebiyat hocamız derse girince ilk o beyitleri söylerdi vay amk

Bağdatlı Ruhi'ye haddini bildirmiş zamanında

"değildim ben sana mâil sen ettin aklımı zâil
beni tan eyleyen gafîl seni görgeç utanmaz mı?"

kral panpamdır

Benim tek hiç kim zar ü perişan olmasın ya Rab
Esir-i derd-i aşk u dağ-i hicran olmasın ya Rab
Dem-a-dem cevrlerdir çekdiğim bi-rahm bütlerden
Bu kafirler esiri bir müselman olmasın ya Rab
Görüb endişe-i katlimde ol mahı budur derdim
Ki bu endişeden ol meh peşiman olmasın ya Rab
Çıharmak itseler tenden çeküb peykanı ol servin
Çıhan olsun dil-i mecruh peykan olmasın ya Rab
Cefa ü cevr ile mu 'tadım anlarsız n'olur halim
Cefasına had ü cevrine payan olmasın ya Rab
Demen kim adli yok ya zulmü çok her hal ile olsa
Gönül tahtına andan gayrı sultan olmasın ya Rab
Fuzuli buldu genc-i afiyet mey-hane küncünde
Mübarek mülkdür ol mülk viran olmasın ya Rab

karı kız ayağına edebiyat yapanlardan . kendisi şimdi yaşasaydı yaşam koçu olurdu .

ey aşk sevgiliden ayrıyken bedenimi öylesine zayıf kıl ki
en ufak bir bahar yeli bile beni ona ulaştırsın

tarzı bir beyiti vardı leyla ile mecnun'da.bunu okuyunca o dönem şiir karalamaya çalışıyorudum. kendi kendime gibtir git lan demiştim. sanat dediğin, incelik dediğin işte bu amk sen anlamazsın öküz oğlu öküz deyip. uğraşmadım öyle sanatlı şiir yazcam diye. şimdi free atıyorum yarak kürek.

*Divan edebiyatının en büyük şairidir. Kerbela’da yaşamıştır. Türbedarlık yapmış, iyi bir eğitim görmüştür.
• Şiirlerini Azeri Türkçesi ile yazmıştır. Dönemine göre dili sadedir. Gazel şairi olarak bilinir.
• Şiiri bir ilim işi olarak görür. ilimsiz şiiri temelsiz duvara benzetir.
• Şiirde tasavvuf önemlidir.
• Diğer önemli konu aşktır.

Beni candan usandırdı cefâdan yâr usanmaz mı?
Felekler yandı âhımdan murâdım şem’i yanmaz mı?

Kamu bîmârına cânan devâ-yı derd eder ihsan,
Niçin kılmaz bana derman beni bîmâr sanmaz mı?

Şeb-i hicran yanar cânım töker kan çeşm-i giryânım,
Uyarır halkı efgaanım kara bahtım uyanmaz mı?

Gül-i ruhsârına karşu gözümden kanlı akar su,
Habîbim fasl-ı güldür bu akar sular bulanmaz mı?

Gamım pinhan dutardım ben dediler yâre kıl rûşen
Disem ol bi-vefâ bilmem inanır mı inanmaz mı?

Değilim ben sana mâil sen ettin aklımı zâil.
Bana ta’neyleyen gaafil seni görgeç utanmaz mı?

Fuzuli rind-i şeydâdır hemişe halka rüsvâdır,
Sorun kim bu ne sevdâdır bu sevdâdan usanmaz mı?