0
okuyun lan binler;
“de” “da” ekinin kullanımı:
>> kural oldukça basittir. eğer “de” “da” eki bulunma durumu hal eki olarak kullanılmıyor ise her zaman ayrı yazılır.
bağlaç olan kullanıma örnek: çorba da içeceğim (ayrıca çorba içmek istediği belirtilmiş. bilakis çorbanın içinde içmek istediği anldıbını çıkarmak isteyenler de olmadı değil.)
bulunma durumu hal ekine örnek: akşam evde toplanacağız. (evde bulunma durumundan söz edilmiş)
ha bu örnekler yetmedi ise bir “de” “da” ekinin bağlaç mı yoksa hal eki mi olduğunu çözmek için şöyle kolay bir yol izlenir.
“de” “da” bağlacı yokmuş gibi cümle okunur. eğer cümlenin yapısında bir bozukluk olmuyorsa o “de” “da” bağlaçtır. cümlenin yapısı bozuluyorsa o “de” “da” bulunma durum ekidir.
>> ya sözüyle birlikte kullanılan da mutlaka ayrı yazılır: ya da.
>> bir önemli not daha bağlaç olan “de” “da” nın kesinlikle “te” “ta” şekli yoktur.
>> da, de bağlacını kendisinden önceki kelimeden kesme ile ayırmak yanlıştır: ayşe de geldi (ayşe'de geldi değil)
“mı, mi, mu, mü” soru edatının yazımı:
>> “mı, mi, mu, mü” soru edatı eklendiği sözcükten her zaman ayrı yazılır, kendinden sonra gelen ekler soru edatına bitişik yazılır:
sayıların yazımı:
>> sayılar metin içerisinde yazıyla yazılır.
örnek: bin yıldan beri, dört kardeş, haf¬tanın beşinci günü, üç ayda bir, yüz soru, iki hafta sonra, üçüncü sınıf. yaş otuz beş, yolun yarısı eder. (cahit sıtkı tarancı)
>> saat, para tutarı, ölçü, istatistik verilere ilişkin sayılarda rakam kullanılır.
örnek: 17.30'da, 11.00’de, 1.500.000 lira, 25 kilogram, 150 kilometre, 15 metre kumaş, 1.250.000 kişi, % 25, % 50.
>> saat ve dakikalar metin içinde yazıyla da yazılabilir
örnek: saat dokuzu beş geçe, saat yediye çeyrek kala, saat sekizi on dakika üç saniye geçe, mesela saat onda.
>> birden fazla kelimeden oluşan sayılar ayrı yazılır.
örnek: iki yüz, üç yüz altmış beş.
>> para ile ilgili işlem ve senet, çek vb. ticarî belgelerde geçen sayılar bitişik yazılır.
örnek: 650,35 (altıyüzelliytl, otuzbeşykr).
>> notayı niteleyen sayılar ayrı yazılır.
örnek: on altılık, dokuz sekizlik, dört dörtlük.
aslında en çok yapılan hatalar özel isme gelen çekim ve yapım ekleri. biraz da bunları incaleyelim;
özel isimler ile ilgili kurallar
>> özel adlara getirilen iyelik, durum ve bildirme ekleri kesme işaretiyle ayrılır.
örnek: türkiye cumhuriyeti'ni, ali’nin kitabı.
>> kişi adlarından sonra gelen saygı sözlerine getirilen ekler de kesme işareti ile ayrılırlar.
örnek: nihat bey’e, ayşe hanım’dan, mahmut efendi’ye, enver paşa’ya.
>> özel adlara getirilen yapım ekleri, çokluk eki ve bunlardan sonra gelen diğer ekler kesmeyle ayrılmaz.
örnek: türklük, türkleşmek, türkçü, türkçülük, türkçe, müslümanlık, hristiyanlık, avrupalı, avrupalılaşmak, aydınlı, konyalı, bursalı, ahmetler, mehmetler.
>> bir özel isme yapım eki geldikten sonra gelen çekim eki kesme işareti ile ayrılmaz.
örnek: bu akşam ahmetlerde yemek yiyeceğiz. duyduğuma göre onlar da bursalıymış.
>> kurum, kuruluş, kurul ve iş yeri adlarına gelen ekler kesmeyle ayrılmaz.
örnek: türkiye büyük millet meclisine, türk dil kurumundan, türkiye petrolleri anonim ortaklığına, dil ve tarih-coğrafya fakültesi dekanlığına.
>> yer bildiren özel isimlerde kısaltmalı söyleyiş söz konusu olduğu zaman ekten önce kesme işareti kullanılır.
örnek: hisar’dan, boğaz’dan.
>> ünsüz değişimi (yumuşaması) yazıya yansıtılır; ancak özel isimlerin yumuşaması yazıya yansıtılmaz.
örnek: kitapı (yanlış) / kitabı (doğru)
örnek: mehmed’in (yanlış) / mehmet’in (doğru)
Tümünü Göster
