Yoksa a Kazan ayağımdan çizmeyi atayım mı

Kara tırnak ak yüzüme çalayım mı

Güz elması gibi al yanaklarımı yırtayım mı

Çemberime alca kanımı dökeyim mi

Ağır feryat senin yurduna salayım mı

Oğul oğul diyerek bağırayım mı

Develerden kızıl deve buradan geçti

Yavruları buradan bağırıp beraber geçti

Deve yavrucuğumu aldırmışım bağırayım mı

Kara koç atlardan cins at buradan geçti

Taycığı kişneyip beraber geçti

Taycığımı aldırmışım kişneyeyim mi

Ağıllardan akça koyun buradan geçti

Kuzucağı meleşip beraber geçti

Kuzucağımı aldırmışım meleyeyim mi

Oğul oğul diye bağırayım mı



dedi. Bir daha söylemiş:



Kalkıp yerimden doğrulayım diyordum

Yelesi kara cins atıma bineyim diyordum

Elâ gözlü gelin alayım diyordum

Kara yerde ak otağlar dikeyim diyordum

Yürüyüp oğlu ulu gelin odasına geçireyim diyordum

Murat ile maksuda erdireyim diyordum

Murada erdirmedin beni

Kara başımın bedduası tutsun Kazan seni

Bir beyim görünmüyor bağrım yanıyor

Neyledin söyle bana

Söylemez olursan yana yakıla beddua ederim Kazan sana



dedi.



Anası oğlanın böyle diyince Kazan’ın aklı başından gitti, kara bağrı sarsıldı, bütün yüreği oynadı, karanlıklı gözleri kan yaş doldu. Der: “Güzelim, oğul gelse senden mi sorardım, korkma kaygılanma, avdadır, avda kalan oğul için kaygılanma, yedi gün ban Kazan’a mühlet ver, yerde ise oğlu çıkarayım, gökte ise indireyim, bulursam buldum, bulmaz isem Tanrı verdi Tanrı aldı neyleyeyim, gelip kara feryadı seninle beraber eyleyeyim. ” dedi. Han kızı der: “Kazan oğlanın avda olduğunu şundan bileyim ki yorgun atınla, körelmiş mızrağınla ardına düşesin. ” dedi.



Kazan geri döndü, geldiği yolu takip edip koşturdu, geceyi gündüze kattı. Anası duymadan el altından buyurdu: “Doksan tümen genç Oğuz ardımca gelsin, oğlan esirdir beyler bilsin. ” dedi.



O yere geldi ki düşman yenilmişti. Gördü oğlunun elâ gözlü kırk yiğidi öldürülmüş, büyük cins atı oğlanın oklanmış yatıyor. Ceset arasında oğlancığının cesedini bulmadı, altınlıca kamçısını buldu. iyice bildi ki oğlu kâfire esirdir.



Ağladı.



Kara dağımın yükseği oğul

Kanlı suyumun taşkını oğul

ihtiyarlık vaktinde aldırdığım yalnız oğul



dedi. Bağırdı: Kâfirin izini izledi.



Kanlı Kara Derbent’te kâfir de konmuştu. Oğlana kara çoban keçesi giydirmişlerdi, kapı eşiği üzerinde çaprazlama bırakmışlardı. Giren basıyor, çıkan basıyordu. “Eski düşman tatar oğlu elimize girmişken ceza ile öldürelim” diyerek kapı eşiği üzerinde çaprazlama koymuşlardı.



Bu sırada Han Kazan yetişti. Yağız al atını oynattı. Kâfir, Kazan’ın geldiğini gördü, ürktü. Kimi atına biniyor, kimi zırh giyiyor. Oğlan başını kaldırdı, der: “Bre kâfir ne haldir?” Kâfir der: “Baban geldi, tutalım diyoruz. ” Oğlan der:



Aman bre kâfir aman

Tanrının birliğine yoktur güman (şüphe)



Kâfirler oğlana aman verdiler, elini çözdüler, gözünü açtılar. Babasına oğlan karşı geldi. Söyler, görelim hanım ne söylemiş:

dedi. Yağız al atından indi. Akıp giden arı sudan abdest aldı. Ak alnını yere kodu, namaz kıldı. Ağladı, Kadir Tanrı’dan dilek diledi, yüzünü yere sürdü.



muhafazid’e salâvat getirdi, deve gibi bağırdı, arslan gibi kükredi, nara atıp haykırdı, yapayalnız kâfire at tepti, kılıç vurdu. Döne döne bir zaman güzel savaş eyledi. “Kâfiri bastırayım. ” dedi, bastıramadı. Bir saatte kâfire üç kere at tepti. Birden göz kapağına kılıç dokundu. Kara kanı şırıldadı gözüne indi. Kendisini sarp yerlere attı. Görelim şimdi Yaradan neyledi?



Meğer hanım uzun Burla Hatun oğlancığını andı, kararı kalmadı. Kırk ince belli kız çocuğu ile kara aygırını çektirdi, sıçrayıp bindi, kara kılıcını kuşandı. “Başımın tacı Kazan gelmedi. ” diye izini izledi gitti.



Gele gele Kazan’a yakın geldi. Kazan helâllisini tanımadı. Han kızının üzerine geldi, der:



Kara aygırın gemini bana çek yiğit

Dikkat edip yüzüme bak yiğit

Altındaki kara aygırı bana ver yiğit

Elindeki sivri mızrağını

Yanındaki mavi çeliğini bana ver yiğit

Bu günümde ümit ol bana

Kale ülke vereyim sana



dedi. Hatun der:



Karşıma geçip yiğit benim ne bağırıyorsun

Geçmiş benim günümü ne hatırlatıyorsun

Kalkarak yerinden doğrulan Kazan

Kara gözlü atın beline binen Kazan

Hücum edip kara dağımı yıkan Kazan

Gölgeli koca ağacımı kesen Kazan

Bıçak alıp kanatlarımı kıran Kazan

Yalnızca oğlum Uruz’a kıyan Kazan

At üstünde beklemeyip koşturan Kazan

Senin belin ölmüş

Üzengiyi toplamayan dizin ölmüş

Han kızı helâllini tanımayan gözün ölmüş

Bunalmışsın sana nolmuş

Çal kılıcını yetiştim Kazan



dedi. Bu sırada Oğuz yiğitleri bir bir yetişti. Görelim hanım kimler yetişti:



Kara Dere ağzında Kadir veren, kara boğa derisinden beşiğinin örtüsü olan, hiddeti tutunca kara taşı kül eyleyen, kara bıyığını yedi yerde ensesinde düğümleyen, Kazan’ın kardeşi Kara Göne dört nala yetişti. “Çal kılıcını kardeş Kazan, yetiştim” dedi.



Onun ardınca görelim kimler yetişti: Demir Kapı Derbendi’ndeki demir kapıyı kapıp alan, altmış tutam alaca mızrağının ucunda er böğürten, Kazan gibi pehlivanı bir savaşta üç kerre atından yıkan, Kıyan Selçük oğlu Deli Dundar dört nala yetişti. “Çal kılıcını ağam Kazan, yetiştim” dedi.



Onun ardınca görelim hanım kimler yetişti: Varıp destursuzca Bayıdır Han’ın düşmanını bastıran, altmış bin kâfire kan kusturan, Gaflet Koca oğlu Şîr Şemseddin dört nala yetişti. “Çal kılıcını ağam Kazan, yetiştim” dedi.



Onun ardınca görelim kimler yetişti: Parasarın Bayburt Hisarı’ndan fırlayıp uçan, apalaca gelin odasına karşı gelen, Kudretli Oğuz imrenileni, Kazan Bey’in inançlısı ( aslı inak, maiyetteki en inanılan (bilgi yelpazesi. net) kimse, bir maiyet ünvanı), boz aygırlı Beyrek dört nala yetişti. “Çal kılıcını ağam Kazan, yetiştim” dedi.



Onun ardınca hanım görelim kimler yetişti: Dönüp baksa çalımlı, kartal hünerli, süslü eklem kuşaklı, kulağı altın küpeli, kudretli Oğuz beylerini bir bir attan yıkan, Kazılık Koca oğlu Bey Yigenek dört nala yetişti. “Çal kılıcını ağam Kazan, yetiştim” dedi.



Onun ardınca görelim kimler yetişti: Yirmi dört boyunu okşayan Deli Dundar yetişti. Onun ardınca bin kavim başları Düger yetişti. Onun ardınca bin Bügdüz başları Emen yetişti. Onun ardınca ihtiyar başları Aruz yetişti. Saymakla Oğuz beyleri tükense olmaz, Kazan’ın beyleri hep yetişti, başına toplandı.



Arı sudan abdest aldılar, iki rekât namaz kıldılar. Adı güzel muhafazid’e salâvat getirdiler. Teklifsizce kâfire at sürdüler, kılıç vurdular. O gün ciğerinde olan er yiğitler belirdi. O gün nâmertler sapa yer gözetti. Bir kıyamet savaş oldu, meydan dolu baş oldu. Kıyametin bir günü oldu. Bey hizmetkârdan, hizmetkâr beyden ayrıldı. Dış Oğuz beyleri ile Dundar sağa at tepti. Kahraman yiğitleri ile Kara Budak sola at tepti.