Aynen Hanbeliler istimnaya müsamahakar yaklaşıyorlar, meniyi insanın vücudundan öyle ya da böyle çıkması gereken sıvı gibi görüyorlar. Ama hepsi de istimnanın bağımlılık düzeyine gelmesini hoş karşılamıyordu yanlış hatırlamıyorsam. Zaten sürekli yapmanın zararlarını insan kendi üzerinde de bizzat gözlemleyebiliyor. Buna "her şeyin fazlası zarar" anlayışıyla bile yaklaşılabilir belki...

Benim anladığım, Allah bazı konularda kesin hatlar çizmemiş, böylece islam'ın esnekliğini sağlamış, içtihatla insanların güncel meseleleri çözmesi için kapı aralamış. istimna mesela tam da böyle bir konu bence, kesin bir hüküm konulmamış üzerinde. Ama mesela zina kesin bir şekilde yasaklanmış. Daha arada kalan ve müsamaha edilebilir bir mesele olmuş böylece istimna...

Eğer her meselede kesin ve değişmez hükümler olsaydı muhtemelen islam bugüne kadar varlığını koruyamazdı, taraftar bulamazdı. Makul ihtilafları, yorumları islam'ı zenginleştirme olarak görenler vardı.