zaman makinesinin icat edilip edilmeyeceği

Belki de bu, dünyanın neden gelecekten gelen turistlerle dolup taşmadığını
açıklıyor, ama geçmişe dönüp tarihi değiştirmek mümkün mü,
değil mi sorusundan kaynaklanan bir başka tür sorundan kaçamıyor: Neden
tarihle sorunumuz var? Örneğin, biri geçmişe gitti ve Nazilere atom
bombasının sırrını verdi ya da siz geçmişe gidip, büyük büyük büyükbabanızı çocuk sahibi olmadan önce öldürdünüz. Bu paradoksun
pek çok biçimi var, ama temelde aynılar: Geçmişi değiştirmekte özgür
olsaydık, çelişkiye düşerdik.
Zaman yolculuğunun ortaya çıkardığı paradoksların mümkün olan iki
çözümü var. ilkine tutarlı tarih yaklaşımı diyebiliriz. Buna göre, uzay-zaman
geçmişe yolculuğu olanaklı kılacak şekilde bükük olsa bile, uzay-zaman
içinde olanlar fizik yasalarıyla tutarlı olmak zorunda. Bir başka deyişle, bu
bakış açısına göre, tarih zaten geçmişe gittiğinizi ve oradayken büyük büyük
büyükbabanızı öldürmediğinizi ya da şimdiki zamana gelişinizin tarihiyle
çatışacak bir eylemde bulunmadığınızı söylüyorsa, geçmişe gidemezsiniz.
Dahası, geçmişe gitmiş olsanız da, kayıtlı tarihi değiştiremeyebilirsiniz,
sadece onu izlersiniz. Bu bakış açısına göre geçmiş ve gelecek önceden
saptanmıştır; istediğiniz şeyi yapmak için özgür iradeye sahip değilsiniz.
Elbette özgür iradenin sadece bir yanılsama olduğunu söyleyebilirsiniz.
Gerçekten her şeyi yöneten ekgibsiz bir fizik yasası varsa, tahminen
eylemlerimizi de belirliyordur. Ancak insan gibi karmaşık bir organizmada
bunu hesaplamak bir şekilde olanaksızdır ve kuvantum mekaniğine göre
belli bir gelişigüzellik gerektirir. Yani bu duruma farklı bir şekilde bakabilir,
ne yapacağını önceden kestiremeyeceğimiz için insanın özgür iradeye sahip
olduğunu söyleyebiliriz. Yine de, eğer insan bir roketle gidip, gitmeden
önceki zamana geri dönerse, onun ne yapacağını önceden kestirebiliriz,
çünkü yapacakları kayıtlı tarihin bir parçası olacaktır. Yani bu durumda,
zaman yolcusunun hiçbir şekilde özgür iradesi olmayacaktır.
Zaman yolculuğunun paradokslarının diğer mümkün olan yoluna alternatif
geçmiş varsayımı diyebiliriz. Buradaki düşünceye göre, zaman
yolcusu geçmişe gittiğinde, kayıtlı tarihten farklı olan alternatif geçmişe
girer. Böylece, önceki geçmişiyle uyumlu olmak zorunluluğu hissetmeyeceğinden,
özgürce davranabilir. Steven Spielberg Geleceğe Dönüş
filmlerinde bu düşünceyle eğlenmiştir; filmin kahramanı Marty McFly
geçmişe gidip, daha başarılı bir geçmiş yaratmak için anne ve babasının kur
yapmalarına müdahale edebilmiştir.
Alternatif geçmiş varsayımları, 9. Bölüm'de anlatılan Richard Feynman'ın
kuvantum kurdıbını çoklu geçmiş olarak anlatmasına benzer. Ona
göre evrenin sadece tek geçmişi yoktur; tersine, her biri kendi olasılığını
taşıyan, mümkün olan her geçmişe sahiptir. Yine de, Feynman'ın varsayımı
ile alternatif geçmiş arasında önemli bir fark varmış gibi görünüyor.
Feynman'ın çoklu geçmişi, geçmiş uzay-zamanları ve içindeki her şeyi
ekgibsiz kapsıyor. Uzay-zaman o kadar bükülmüştür ki, bir roketin içinde
geçmişe gitmek mümkündür. Ancak roket, tutarlı olabilmek için aynı uzayzamanda
ve dolayısıyla aynı geçmişte kalabilir. Yani Feynman'ın çoklu
geçmiş fikri, alternatif geçmişleri değil, tutarlı
geçmiş varsayımlarını destekler görünüyor.
Kronoloji koruma tahmini diyebileceğimiz bir yöntemle bu sorunlardan
kaçabiliriz. Buna göre fizik yasaları, makroskobik cisimlerin geçmişe bilgi
taşımalarını önlemek üzere bir düzen kurmuştur. Bu tahmin
doğrulanmamıştır, ama doğruluğuna inanmamızı sağlayan bir neden var.
Uzay-zaman geçmişe yapılacak zaman yolculuğunu mümkün kılacak şekilde
büküldüğünde kuvantum kurdıbının kullandığı hesaplamalar, kapalı bir
döngü içerisinde dönüp duran parçacık-karşıt parçacık çiftinin uzay-zamanı,
zaman yolculuğunu mümkün kılan bükülmeyi önleyecek ve pozitif bir
şekilde eğmeye yetecek büyüklükte enerji yoğunluğu yaratabileceğini
gösterir. Durum böyle mi değil mi, henüz netlik kazanmadığından, zaman
yolculuğu olasılığı açık duruyor. Ama bunun üzerine bahse girmeyin!
Rakibiniz geleceği biliyorsa, haksız bir üstünlüğe sahip olacaktır.