Başlık biraz gecikti, yoğun olduğumdan dolayı açamadım.

(Merakı olmayan burada okumayı bıraksın, sonra "çok uzun, kör oldum, kafam gibildi" vs. demeyin.)

Birçoğunuzun bildiği gibi dolaşık parçacıklar, birinin belirli bir durumdaki davranışını -örneğin +z yönündeki açısal momentum- ölçtüğümüzde, diğerinin de davranışını tahmin edebildiğimiz çifterdir.

Peki nasıl olabiliyor böyle bir şey?

Klagib mekanikten bildiğimiz simetri ve korunum yasaları -tam olarak olmasa da- kuantum mekaniğinde de geçerlidir. Olay da özünde buna dayanır.

Bunu anlar gibi olmanın en basit yolu, bir fotondan oluşan elektron-pozitron çiftini (görsel) ele almaktır. Bu çift oluştuğunda spinleri belirli bir eksene göre ya antiparalel (birbirine zıt), ya da paralel olmaktadır. Paralel ya da antiparalel durum, bu ikili sistem için daima korunmalıdır (klagib açısal momentum korunumuna benzetilebilir, ama sadece benzetin, aslında oldukça farklı), mesafe ne olursa olsun.

Bunun sonuçları oldukça ilginçtir. Şöyle ki, bir gözlemcinin yaptığı ölçüm, aralarındaki uzaklık ne olursa olsun, başka bir gözlemcinin yaptığı ölçümün sonucunu etkileyebilir.

To be continued...

edit: Anlatacaklarım bu kadar. Genelde bu tarz konuları, bu şekilde sözel ağırlıklı anlatmayı sevmem. Bir hatam olduysa veya yanlış anlaşılmalara sebep olduysam şimdiden özür dilerim.