fince öğrenmek isteyen gelsin

sadece benim entry'ler: http://ccc.incisozluk.cc/...en-gelsin/@jorgen-knutsen

beyler baştan söyleyeyim finlandiya büyükelçisi olacak seviyeye burada getiremem sizi, anca Çeşme'de fin karı kaldırmanızı sağlayacak kadar öğrenebilirsiniz burada. gerçekten hakkıyla öğrenmek istiyorsanız tavsiyem kursunu falan bulmanız, imkânınız varsa Finlandiya'ya gitmeniz veya ingilizceniz varsa onlar için hazırlanmış kaynaklara bakmanız.

eğer hazırsanız, aloitetaan!

(bkz: jorgen knutsen dil okulları)

2-bazı temel kalıplar

hei - merhaba, güle güle
hei hei - merhaba, güle güle
moi - merhaba, güle güle
moi moi - merhaba, güle güle

evet fince'de bu kalıpları hem selamlaşmada hem vedalaşmada kullanabilirsiniz.

hyvää huomenta - günaydın
hyvää päivää - iyi günler
hyvää iltaa - iyi akşamlar
hyvää yötä - iyi geceler
mitä kuuluu - nasılsın
kiitos hyvää ya da hyvää kuuluu - iyiyim
hauska tavata - tanıştığımıza memnun oldum
valitan - üzgünüm, kusura bakmayın
minä rakastan sinua - seni seviyorum (fin kız kaldırmanıza en çok yardımcı olacak cümlelerden biri, hatta rakastan sua derseniz şansınız daha da artar)
puhutteko te suomea - fince biliyor musun

kk - k örnek: pankki - pankissa

pp - p örnek: kauppa - kaupassa

tt - t örnek: tyttö - tytölle

nt - nn örnek: englanti - englannissa

nk - ng örnek: helsinki - helsingin (bizdeki kepenk - kepengi'ye benziyor)

t - d örnek: katu - kadulla (kâğıt - kâğıdı gibi)

k - Ø örnek: turku - turun (bazen v'ye de dönüşebilir, ezberleyeceğiz hangisi ne başka çare yok. puku - puvussa da buna örnek)

p - v örnek: kylpy - kylvyssä

lt - ll örnek: silta - sillalla

rt - rr örnek: virta - virrat

mp - mm örnek: ampua - ammun (zevkli di mi bunu söylemesi?)

lki - lje örnek: jälki - jäljen

rki - rje örnek: järki - järjet

son örnekler karşımıza bir de i->e değişimi kuralı çıkardı, bunu sıklıkla göreceğiz Suomi - suomesta gibi. buna da dikkat.

1-telaffuz

bu kısımda uzun uzun değinilecek bişey yok, fince aynı bizim dilimiz gibi, yazıldığı gibi okunur. türkçe'den 3 önemli istisnası var sadece

y - bu harfi gördüğümüzde ü diye okuyoruz. örneğin nyt=nüt
j - bunu y diye okuyoruz. örneğin kirja=kirya
ä - bunu Almancası olanlar bilir zaten. olmayanlar için: a ile e arası bi ses çıkaracaksınız. ama normal e derseniz de finler ne diyon birader sen demez. kendileri de pek dikkat etmiyor.

örn: kakgibymmentäkaksi şunu bi okuyun. keksi, kaksay vs. demiyorsunuz direk kakgibümmentekaksi.

@5 baştan dedik onu zaten adam gibi öğrenmek isteyen buradan öğrenemez ama en azından bi faydası olur buradaki notların.

laf yetiştirmicem zaten copy-paste yapmadığım için çok uzun zaman alıyor. iki entry arası 8 saat geçtiği için kusura bakmayın.

4-ünlü uyumu

evet yine Türkçe'mizden aşina olduğumuz bi kural ama fince'de durum biraz farklı. bir sözcük içinde sadece tek bir gruba ait ünlüler bir arada bulunabilir.

grup 1: a, u, o
grup 2: Ä, y, ö (y'nin ne işi var diyecekler için: y finlerin ü'südür dolayısıyla ünlüdür)

e ve i bursa çocuğudur her yerde gibişirler. onlar ünlü uyumunu bozmaksızın her sözcükte bulunabilir.

3-ünsüz almaşması

burası biraz kafa gibici bi kısım, ingilizce'den öğrendim türkçe'de ne kadar anlatabilirim bilmiyorum ama elimden geleni yapacağım

fince bizdeki gibi sondan eklemeli bir dildir ve sona gelen eklere bağlı olarak son hece ünsüzlerinde değişim olabilir (bizdeki kitap - kitabı gibi). aha bu ünsüz almaşması dediğim olay. bu sadece son hece ünsüzlerinde oluyor, örneğin keittiö'ye ne eklerseniz ekleyin değişim olmaz. ama konsertti, konsertissa'ya dönüşecektir.

birazdan ne neye dönüşüyor örnekleyeceğim.

@1 sami hyypia

bu arada önemli bi hatırlatma: sakın okurken çift harfleri teke indirgemeyin!

kuusi altı demekken kusi çiş demektir, 1 harf çok şey değiştirir.

@18'i gördüm de oradan aklıma geldi. doğru okumuşsun panpa ama harfleri kafaya göre değiştirmiyoruz.

11-ulkeler

bu simdilik son gibleyen yok pek

afganistan - afganistan
albania - arnavutluk
amerikka - amerika
arabia - arabistan
australia - avustralya
belgia - belcika
brasilia - brezilya
bulgaria - bulgaristan
eesti - estonya
egypti - misir
englanti - ingiltere
espanja - ispanya
hollanti - hollanda
irak - `irak
iran - iran
islanti - izlanda
italia - italya
jaapani - japonya
kiina - cin
kreikka - yunanistan
latvia - letonya
liettua - litvanya
mekgibo - mekgiba
norja - norvec
peru - peru
puola - polonya
ranska - fransa
ruotsi - isvec
saksa - almanya
suomi - finlandiya
skotlanti - iskocya
sveitsi - isvicre
tanska danimarka
turkki - turkiye
unkari - macaristan
venäjä - rusya
viro - estonya

dil adlari da ulke adlariyla ayni

millet adi icin (turk, eston, fransiz vs.) sonuna -lainen ekleyiniz. orn: olen turkkilainen - turkum

http://vocaroo.com/i/s0PRMyG1rmOz

@50 panpam buyur istediğin sayılar

4 - neljä
5 - viisi
6 - kuusi
7 - seitsemän
209 - kaksisataayhdeksän
210 - kaksisataakymmenen
211 - kaksisataayksitoista

kural 5 -e ile biten sözcükler

sondaki e harfini çiftliyoruz eki getirmeden önce.

perhe - perheeni (ailem)

şimdi burada bi ara verip takip eden varsa vereceğim sözcüklere 1. tekil şahıs iyelik ekini uygun kurala göre eklemesini rica edeceğim, biraz pratik yapmış olur.

niemi (yarımada)
tavallinen (sıradan)
kastike (sos)

kural 8 -in ile biten sözcükler

sondaki -n harfini silip -me yazıyoruz, sonra iyelik ekini getiriyoruz

puhelin - puhelimeni (telefonum)

5-kişi zamirleri

minä - ben
sinä - sen
hän - o (fince'de her cinsiyet için ayrı ayrı söylemiyoruz, erkek de bayan da hän)
se - o (cansızlar için olsa da konuşma dilinde insanlardan da se diye bahsedilebilir)
me - biz
te - siz
he - onlar (insan)
ne - onlar (insan dışı varlık)

kural 7 -as ya da -äs ile biten sözcükler

bunlarda s'yi sildikten sonra -kse eklemek yerine sondaki a ya da ä'yi çiftliyoruz.

tehdas - tehtaamme (fabrikamız) (d-t dönüşümüne dikkat!)

Ulan ben de ilk konuşmalarımızda kuusi'yi kusi diye söylemiştim kız gülmekten yarılmıştı amk : )

kural 6 -us/-ys, -es/-is, -os/-ös ile biten sözcükler

s ile bitip s'den önce a ya da umlaut a gelmiyorsa, sondaki -s'yi silip -kse ekliyoruz sonuna. sonra da uygun ek hangisiyse.

kysymys - kysymyksenne (sorunuz)

bana dil ogretene sukuyu basarim demis sair. bol bol al jorgencim. ogrenilecek diller listesinde var fince. nedeni de aha: http://www.youtube.com/wa...p;list=PL26ED65807692A0F3

kural 10 yabancı dillerden geçmiş sözcükler

bunları belirli kalıplara sığdıramadım, değişik şekillerde yapılabiliyor. birkaç örnekle yetineceğim

bussi - bussisi (otobüsün)
kitara - kitarani (gitarım)
kahvi - kahvinsa (kahvesi)